လူနှင့်ဆိုရှယ်မီဒီယာ

ယနေ့ခေတ်ကာလတွင် internet မှာ စာရေးခြင်းဖြင့် citizen journalistဆိုတာ ဘယ်သူမဆို ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

internet ကို အသုံးပြုပြီး blog ၊ forum ရေးသားပြီး သတင်းတွေ ဖြန့်ဝေ မျှဝေပြီးနေတဲ့သူတွေ ကcitizen journalist တွေပါပဲ။ ခုဆို ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာလို့ ရာသီဥတုသဘာဝဘေးတွေအတွက် ကြိုတင် ကာကွယ်မှုတွေဖြစ်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအကြောင်းတွေ၊ ကျန်းမာရေးအတွက် ရေကောင်းရေသန့် သောက်သုံးဖို့တွေလိုမျိုးက အစ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး ၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး ၊ အလှအပရေးရာ စတဲ့ သတင်းတွေကို blog ရေးသားပြီးလည်းကောင်း၊ forum မှာ post များရေးသားပြီးလည်းကောင်း ဝေမျှ ဖြန့်ဝေနေတဲ့သူတွေ ...သူတို့ကတော့ ဝေမျှချင်တဲ့စေတနာလေးနဲ့ ရေးသားတာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ကိုယ်သူတို့ citizen journalistဖြစ်မှန်းမသိဘဲ ဖြစ်နေကြတာကိုလည်း သိချင်မှ သိကြပါမယ်။

၀ါသနာအလြှောကျ ဓာတျပုံတှရေိုကျမယျ ပွီးတော့ ကိုယျ့ blog မှာ upload တငျမယျ email နဲ့ မိတျဆှတှေဆေီ ပို့ကွတယျ။ အဲဒါတှကေနေ သတငျးဓာတျပုံတှေ ဖွစျသှားနိုငျတယျ။ internet မှာစာဖတျသူတှကေ ဖတျမိ မယျ။ အမွငျတူတာ၊ မတူတာတှအေတှကျ comment့တှရေေးတယျ ။သူတို့ ပွနျရေးတဲ့ commentတှကေနေ သတငျးအခကြျအလကျတှေ ပါနိုငျတယျ။ သမိုငျးကွောငျးတှေ ပါနိုငျတယျ။အဲဒီ commentရေးသူတှကေ လညျး citizen journalist ဖွစျမှနျးမသိ ဖွစျကွပါတယျ။ citizen journalist ဆိုတာက professional journalistတှလေို train လုပျထားတဲ့သူတှေ မဟုတျတော့ media နဲ့ ပတျသကျတဲ့ စောငျ့စညျးလိုကျနာ ရမှာတှေ၊ ဥပဒတှေကေို သိခငြျမှ သိကွပါမယျ။ ရေးသားခကြျတှကေ ကိုယျရေးကိုယျတာ ဆနျခငြျလညျး ဆနျပါမယျ။ ပုဂ်ဂိုလျရေးဆနျတာတှလေညျးရှိနိုငျပါမယျ။ စာအရေးအသားက ကိုယျ့ စိတျအခံပေါျမူတညျ ပွီးတော့ အကောငျး ၊ အဆိုးကိုရေးကွတာတှဖွေစျပွီး တညျးဖွတျပွငျဆငျတဲ့ စာတညျးဆိုတာလညျး မရှိဘဲ ရေးသူကိုယျတိုငျကပဲ blog ပေါျမှာ တငျပွတာမြိုး ဆိုတော့ စာဖတျသူတှအေနနေဲ့ကတော့ မိမိရဲ့ IQ ၊ EQ ၊ မိမိမှာ ရှိနတေဲ့ အထှထှေဗေဟုသုတတို့ အပွငျ စဉျးစားဆငျခွငျနိုငျစှမျးနဲ့ ခငြ့ျခြိနျယူသငျ့ပါတယျ။

social media တွေရဲ့ အားသာချက်ကတော့ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှာဖြစ်နေတဲ့ အဖြစ်တွေကို သတင်းတွေကို internet ကနေ ချက်ချင်းသိနိုင်တာပါပဲ။ ဥပမာ မြန်မာပြည် ပြင်ပမှာ နေထိုင်သူတစ်ဦးက ပြည်တွင်းက ခရီးသွားလာစရိတ်လိုမျိုး၊ ရွှေစျေးနှုန်းလိုမျိုးကို သိချင်တယ်ဆို forumတွေမှာ မေးလိုက်ပြီး ကူညီချင်သူက ပြန်ဖြေတဲ့အခါမှာ ဒါကလည်း သတင်းဖြစ်သွားတယ် ဆိုတော့ အချိန်မဆိုင်းဘဲ ချက်ချင်းပဲ သိလိုတာတွေကို သိရပါတယ်။ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အကူအညီများ လိုအပ်တဲ့အခါမျိုးမှာလည်း social media တွေကို အသုံးပြုပြီးတော့ တတ်သိနားလည်သူတွေကို မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။

social media တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Facebook လိုမျိုးမှာကျတော့ ပုဂ္ဂလိက ဖွဲ့ထားတဲ့ စာကြည့်တိုက်လိုမျိုး၊ ebook စုဆောင်းတင်ပြသူတွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ စတာတွေကြောင့် သုံးစွဲသူ စာဖတ်သူအနေနဲ့က မိမိသိလိုတာတွေကို သိနိုင်ပါတယ်။ ကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ ဖတ်ချင်တဲ့စာအုပ်ကို စာကြည့်တိုက်ကို သွားရှာစရာမလိုတော့ဘဲ facebook မှာ စေတနာရှင်များ မျှဝေပေးထားတဲ့ ebook များကို ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။ google ကနေ ရှာမယ်ဆို ကိုယ်လိုချင်တဲ့စာအုပ်ကို ကွက်တိ ရချင်မှ ရမယ်။ စာတမ်းရေးလို့ ကိုယ့် စာတမ်းအတွက် ကိုးကား ဘာစာအုပ်လိုချင်တယ်ဆိုတာမျိုးရေးတင်ထားလိုက်တဲ့ခါ ကူညီချင်သူတွေ ၊ သူတို့မှာလည်း အဲဒီ စာအုပ် ရှိနေသူတွေက ပြန်လည် ဝေမျှပြီးတော့ အားလုံးအတွက် အဆင်ပြေလှပါတယ်။

ရုပ်ရှင် ဂီတ အနုပညာရှင်တွေ အနေနဲ့လည်း သူတို့ရဲ့ ပရိသတ်နဲ့ အမြဲထိတွေ့ခွင့်ရသလို ပရိသတ် fan အင်အားကို facebook မှာ fan page ပြုလုပ်ပြီးတော့ စုဆောင်းနိုင်ပါတယ် ။

၀ါသနာအလြှောကျ အားလပျခြိနျလေးမှာ မိမိ blog မှာ post တှရေေးတာ၊ community forum တှေ၊ ဘာသာရပျဆိုငျရာ ပညာရပျဆိုငျရာ forumတှမှောရေးကွ၊ သတငျးတှေ ဝမြှေကွတဲ့ citizen journalist တှကေ ငှကွေေး တစျပွားမှ မရရှိဘဲနဲ့ ဝါသနာအလြှောကျ အားလပျခြိနျမှာ internet စာဖတျသူတှေ ကူညီနကွေတာပါ။ professional တှလေို သငျတနျးပေးထားတာ မဟုတျလတေော့ သူတို့မှာ အမှားအယှငျး တှလေညျး ရှိနိုငျတယျ။ သူတို့ ပုဂ်ဂလိက ခံစားခကြျနဲ့ သူတို့ အမွငျတှကေို ထညျ့ရေးတဲ့ခါ တစျပါးသူကို ပုတျခတျမိတာတှလေညျး ရှိကောငျးရှိနိုငျပါတယျ။ ကိုယျ့ blogမှာ ကိုယျရေးခငြျတာရေးလို့ရတယျ ဆိုပမေယျ့ လညျး စာရေးတဲ့ခါမှာတော့ နှုတျတစျရာ၊ စာတစျလုံး ဆိုတဲ့ စကားလိုပဲ ကိုယျရေးတဲ့စာဟာ ကိုယျ့မှာသာ တာဝနျရှိတာမို့ အတတျနိုငျဆုံး သတငျးအမှနျဖွစျဖို့နဲ့ ဘယျသူကမှ မသတျမှတျထားပမေယျ့ မိမိရဲ့ အသိနဲ့ မိမိ စညျးကမျးရှိမယျဆိုရငျ အကောငျးဆုံးဖွစျပါတယျ။

internet စာဖတျသူတို့ကလညျး စဉျးစားဆငျခွငျနိုငျစှမျးရှိသူတှေဆိုတာကို မေ့ထားလို့လညျး မရပါဘူး။ မိမိတငျပွတဲ့ သတငျးအကွောငျးအရာမြားဟာ မိမိရဲ့ ပုဂ်ဂလိက ခံစားခကြျနဲ့ သူတစျပါးကို ပုတျခတျဝဖေနျတာ မြိုးနဲ့ မမှနျကနျဘူးဆိုရငျ စာဖတျသူတို့က မိမိပွောသမြှကို ယုံကွမှာမဟုတျပါဘူး။ နောကျဆကျတှဲ အကြိုးဆကျ အနနေဲ့ကတော့ မိမိ ရေးတာတှကေို အယုံအကွညျ ကငျးမဲ့လာကွပွီး ကိုယျ့မှာရှိတဲ့ စာဖတျပရိသတျလြော့နညျးသှားနိုငျပါတယျ။ မညျသူတစျဦးတစျယောကျကိုမှ ပုတျခတျတာမြိုးမဟုတျဘဲ တငျပွရေးနိုငျရငျတော့ အကောငျးဆုံးလို့ ထငျမွငျမိပါတယျ။

                                                                                               ဟနစံ

                                                                                    ၁၀ ရက်၊ မေလ၊ ၂၀၁၀ ခုနှစ်။